Deel 1 De inleiding naar Job
Ik heb iets bijzonders met het boek van Job, maar ik kende het nog niet zoals ik het nu heb leren kennen. Wat mij betreft is het boek van Job een van de meest gezaghebbende boeken in de Bijbel. Als het verhaal al niet de allergrootste autoriteit uitademt, van alle bijzondere inzichten in het Woord van God. Het is een ongelooflijk rijk inzicht in de Almacht van God, ook al is is het maar een flintertje van het doorkijkje dat ons geboden wordt.
Voor veel Christenen lijkt Job een moeilijk en ingewikkeld boek te zijn. Een boek over bovenmatig en onrechtvaardig lijden, dat vragen oproept. Zoals Job die ook had. Die God in onbegrip en vertwijfeling aanklaagt voor Zijn lijden en Hem daarvoor ter verantwoording roept. Een verhaal waarin de vraag van 'het waarom' van ongelooflijk lijden, eigenlijk ook niet echt lijkt te worden beantwoord. Ruim driekwart van het boek betreft de dialoog tussen Job en zijn 'vrienden' die uitgebreid worden uitgewerkt. Taaie en saaie kost, lijkt. Iets om over te slaan. Totdat de bedoelding en strekking van het verhaal begint te landen....
Voor mij was Job een kennismaking met de wonderlijke weg van God in de eerste grote bevestiging die ik kreeg. Ik heb al wel eens mijn eigen verhaal uit de doeken gedaan. Dat is maar een heel slap aftreksel van het lijden van Job, maar dat zag ik toen nog niet zo. Het was voor mij het grootste lijden van dat moment en het gevoel van al het onrecht dat mij was aangedaan, tierde nog welig in mijn hart. Veel ervan lag ook bij anderen, vond ik. Die moesten en zouden ook een deel van de oorzaak zijn en dat moeten erkennen. Wat had ik nu precies helemaal gedaan, dat ik uiteindelijk dit had verdiend?
Voor mijn gevoel, had ik een succesvol leven, met drie bedrijven, drie kinderen en een prachtige vrouw. Langzaamaan leek de erkenning van mensen om mij heen te groeien. Allereerst in mijn persoonlijke maatschappelijke omgeving, maar ook zakelijk. Ik was door mijn collega ondernemers gekozen om voorzitter van de Franchisevereniging te worden. En vervolgens door de Franchisegever gevraagd om mijn collega franchise ondernemers te trainen, als meest voor de hand liggende kandidaat.
Allereerst omdat ik had laten zien te kunnen verbinden en verenigen. Maar ook door mijn beschikbaarheid, mijn passie en enthousiasme, ook vanwege het succesvolle voorbeeld in mijn eigen drie clubs, en de ambitie om nog veel verder te willen groeien. Totdat het me plotsklaps overspoelde, ik andere keuzes wilde maken en niemand mij die keuzes in dank afnam of die graag wilde toelaten. Voor jezelf willen kiezen, zorgt er meestal voor dat anderen iets in hun plannen moeten bijstellen en daar dan liever wat druk op willen houden.
Voor jezelf willen kiezen is een ingewikkeld begrip. Het is namelijk verdeeld in angst, ego en controle als het niet wordt gestuurd door geduldig inzicht. Het is uit instinctieve zelfbescherming om enige controle te houden als je doorlopend je comfortzone moet verlaten voor nieuwere en grotere stappen. Dat is de angst en de controle. Maar het is ook ego en gemakzucht. Omdat de almaar toenemende verantwoordelijkheid je moe maakt, en je daarvoor niet meer zoveel en zo hard wilt werken.
Het is je vermoeidheid en je ego samen, dat het ongeduld veroorzaakt om te kiezen voor jezelf in een te korte tijd, dat je blind wordt voor de wensen van anderen om je heen en dwars en onverschillig wordt om nog te willen buigen. En die onwil veroorzaakt onwillekeurig conflicten. Dat barstte als een vulkaaneruptie in hetzelfde jaar waarin ik eerder 50 jaar geworden was. Anderhalf jaar later was ik alles dat ik maatschappelijk opgebouwd had, helemaal kwijt tot op de bodem.
Want het had amper meer nodig dan een halfjaarjaar om een relatie van 32 jaar te verdampen. Na al niet eens meer samen te leven, werd onze scheiding formeel na 14 maanden ingeschreven en vervolgens was ons faillissement twee maanden later een feit. De curator nam mijn leven over. Dat duurde een kleine 10 maanden, voordat de rechter-commissaris besliste tot een goedkeuring voor toelating tot de schuldsanering en toen was ik, als zelfstandige en oplossingsgerichte ondernemer, ook mijn eigen autonomie ineens voor een heel groot deel kwijt.
God had in mijn leven geen plek. Ik kende en erkende hem niet. Deelde mijn strijd ook niet met Hem en wilde, net als Job, veel liever dood zijn. Na diepdonkere dagen die van 2017 hebben geduurd tot in begin 2021, stapte ik een goed half jaar later, met een nieuwe liefde, haar kerk binnen. In Emmen in Drenthe. Een Provincie die ik eigenlijk helemaal niet kende. Ik zal met mijn vader en moeder ooit wel eens in de dierentuin van Emmen zijn geweest, maar daarvan heb ik geen actieve herinnering, zeg maar.
Ik stapte die kerk niet binnen omdat ik geloofde, helemaal niet zelfs, maar omdat ik het geloof van mijn nieuwe liefde wilde respecteren. Daar sprak een voorganger, van wie ik nog nooit had gehoord en zijn woord ging over Job. Ik schets, wellicht ten overvloede, nog even de context. Ik noem dan even alle gebeurtenissen in mijn leven, het verloop daarvan, alle momenten, keuzes en mijn leeftijd van boven de 50 jaar. U mag mij zeggen hoe groot u die kans acht, dat dit op louter toeval berust.
Dat ik op die zondagochtend, weer voor het eerst over een kerkdrempel stapte, in een provincie die mij niet bekend was en dat het Woord van die dag over Job zou gaan. En dat het mij, gehard van binnen door mijn sektarische jeugd tégen het kerkelijke instituut, van binnen zou gaan raken? Denkt u werkelijk dat dit toeval is? Ik ben ondertussen, heel recent, formeel toegetreden tot die gemeenschap, ben sinds september 2022 getrouwd met mijn vrouw, in Israël. Het is nu 2024 en ik heb in al die tijd, van deze voorganger nog geen dienst weer gehoord, die over Job ging.
Maar goed, terug naar het Boek van Job. Want daarvan kende ik slechts heel vluchtig het verhaal.
Het gaat over een bijzonder rijke, voorname en vrome man, godvrezend heet dat in Bijbeltermen, die alles kwijt raakt. Van zijn rijkdom, zijn gezondheid en zijn eer, tot aan het verlies van al zijn tien kinderen. Zeven zoons en drie dochters komen in één keer, allemaal om en al zijn bezit en rijkdom wordt hem afgenomen. Alleen maar omdat God toestaat dat de Satan hem alles, wat hij heeft, afpakt, om te testen of zijn geloof in God dan nog zoveel voor hem zal betekenen. Het lijkt een wreed spel in de hemelse gewesten, dat ten koste van Job wordt uitgespeeld.
Dit boek wringt en schuurt bij veel Christenen. Het lijkt een onaangename confrontatie te zijn met grilligheid die de redelijkheid en begrip van het geloof op de proef stelt. Het brengt de vraag over het lijden van de wereld aan de oppervlakte met veel vragen en onzekerheid. Het maakt dat gelovigen uit allerlei Christelijke stromingen gebukt gaan onder de onzekerheid van hun eigen redding, waar ze zo graag in zouden willen geloven. Men slaat het graag over en gaat grif mee in de kwalificatie dat het een metafoor is of een mythische vertelling.
Volgens de aanklager, die een meester is in twijfel zaaien, is het gemakkelijk om te geloven in God, als je het zo goed hebt als Job. Dat het mooie praatjes zijn, als je gelooft dat God je daarin heeft voorzien, en dat die valse schijn uit zal komen en er weinig van zal overblijven, als diezelfde God hem alles zou afnemen. Volkomen vanuit het niets en misschien wel binnen vijf minuten tijd, is Job alles kwijt. De Bijbel spreekt bij elk bericht over een boodschapper die nog spreekt, als de volgende boodschapper zijn onheilstijding komt brengen.
In tweede instantie staat God de Satan toe om ook zijn gezondheid nog weg te nemen. En overdekt met stinkende zweren is hij geen schim meer van de machtige, voorname, rijke man die hij was. Hij trekt zich terug in de wildernis, waar drie van zijn vrienden hem komen hem bezoeken. Zijn leed is zichtbaar zo groot dat ze eerste zeven dagen niets zeggen en alleen maar zwijgend bij hem zitten.
Als Job uiteindelijk begint met zijn aanklacht, de vragen over zijn lot, zijn onbegrip naar God en zijn eigen geboortedag vervloekt, ontstaat er om de beurt een dialoog met een van zijn vrienden. Zijn vrienden bemoedigen hem echter niet en tonen, in ieder geval mondeling, geen medelijden met hem. Zijn lijden is voor hen het bewijs dat hij iets verkeerd moet zou hebben gedaan, en ze proberen hem ervan te overtuigen dat hij dat gaat erkennen.
Ik ken de Bijbel zeker nog niet in zijn geheel, maar ik vermoed dat dit boek, van alle boeken, ongeveer ook ongeveer het minst wetenschappelijk te plaatsen of te bevestigen is in een geschiedkundige tijdslijn. Zo goed als niets is met zekerheid te verifiëren. Job leefde 'vermoedelijk' in de omgeving van Edom, (Het onderste deel van het huidige Jordanië en mogelijk nog delen West- Noordwest Saoedi Arabië, langs de golf van Akaba. Hij kwam vermoedelijk uit de geslachtslijn van Esau, was vermoedelijk de vijfde generatie na Adam en was vermoedelijk Koning.
Maar daarvan kan, zo ongeveer niets, geschiedkundig worden bevestigd. Anderzijds bieden gedetailleerde inzichten in het boek, wel degelijk hele zuivere kennis over de schepping en de natuur. Waarheden die door natuurkundig en wetenschappelijk onderzoek soms pas duizenden jaren later bevestigd zou worden. Kennis waarvan gezegd wordt dat ze die in die tijd nog onmogelijk konden bezitten. Job is immers het oudste boek van de Bijbel. Het is geschreven nog vóór Mozes met hulp van Gods openbaringen aan hem, Genesis en de Torah heeft geschreven.
Het zegt mij vooral iets over de ongelooflijke ondoorgrondelijke wijsheid van Gods plan, om juist dit boek zo te hebben laten schrijven. Dat de wetenschappelijke waarheden ervan onmogelijk ontkent kunnen worden, maar tegelijk de tijdlijn op geen enkel vlak door menselijke vaardigheden kan worden bevestigd. Juist met alle gevarieerde informatie hierin, lijkt het mij Iets dat alleen God kan hebben voorzien. Om de personages en de situatie zo te hebben uitgekozen.
Volledig volgens Gods bedoeling, lijkt mij. Het gaat hier niet om de mens, niet om zijn plaats en niet om zijn geschiedenis. Omdat het in dit boek alleen maar over het meest grootse inzicht gaat over God zelf, over Zijn omgeving en over Zijn soevereiniteit. Dit is een heel speciaal boek waarin wij het flintertje dat we mogen aanschouwen van Zijn grootsheid. Dat bedoeld is als les, inzicht en antwoord. Het aparte boek dat Hij voor ons om die reden speciaal voor ons allemaal heeft toegevoegd aan de Bijbel, omdat Hij het precies voldoende achtte voor ons, om te moeten weten.
Omwille van de leestijd, zal ik in het volgende deel de inhoud toelichten, zoals die aan mij is openbaart. Niet mijn kennis, niet mijn onderzoek, maar mijn interpretatie op dit moment van alles wat ik er tot nu toe wél over heb gelezen. En ik vertel u hierbij dat mijn interpretatie het besef is hoe ongelooflijk bijzonder juist dit boek is. Welke belangrijke rol het speelt juist in de kern van het geloof.
Tot zo in het volgende deel.
Amen!
Comments