Deel 2 Het gesprek tussen mensen
Bedankt dat u terug bent voor de inhoud en de beschouwing over een heel bijzonder boek in de Bijbel. Dat van Job.
In het begin van mijn bekering heb ik alle video's bekeken uit de serie "unlocking the Old Testament" van de gezaghebbende Bijbelleraar David Pawson. Een serie die ik u kan aanraden, overigens. Het zijn wel 63 video's, dus het vraagt even wat tijd. Pawson zei dat zijn favoriete boek van de Bijbel steeds het boek was dat hij voor het laatst had bestudeerd. Dat komt natuurlijk omdat de héle Bijbel zo'n bijzondere verzameling is.
Voor zover als ik nu in mijn onderzoek en studie in de Bijbel ben, wil ik graag vertellen waarom mijn interpretatie van dit boek is, dat het werkelijk het meest ontzagwekkende boek van de hele Bijbel is. Maar ik denk dat ik die openbaring of doorbraak in mijn beschouwing op het boek van Job zal blijven koesteren totdat ik de aartsvaders, de hemelse onderwijzers, of de schrijver hiervan, zelf zal spreken en me nog meer kunnen uitleggen.
Het verhaal van Job, wie hij is, en ook zijn innerlijke persoonlijkheid is duidelijk en herkenbaar, net als dat van zijn vrienden. De dialogen tussen Job en de vrienden zijn heel uitvoerig en gedetailleerd geschreven in bloemrijke taal. In de literatuur wordt de uitvoering van deze schrijfkunst in Job als geheel tot een werkelijk meesterwerk bestempeld.
Maar zoals in deel (1) gemeld, is er in de geschiedkundige tijdlijn niets met zekerheid te bevestigen, ondanks alle duidelijke kenmerken van situaties en de benoeming van personen in dit verhaal. De hoofdpersoon woont “in het land Uz” en heet “Job” en hij is degene waar in dit boek de schijnwerper op staat. Dat is immers genoeg. God weet waar deze man woont en hoe hij heet, zoals God dat weet van ieder mens.
Het geeft aan dat de mens voor God geen naamloze massa is en Hij voor ieder aandacht heeft. Job's geestelijkheid wordt door God bevestigd aan de Satan, maar het verhaal zegt niet of hij Koning is of niet. In dit boek gaat namelijk niet om zijn positie in de maatschappij, maar om zijn plaats als mens in de schepping tegenover zijn Schepper, tegenover God.
In het begin wisselt het decor tussen hemel en aarde. We worden als lezer deelgenoot gemaakt van een gesprek in de hemel tussen God en de Satan. Zoals ons in het Nieuwe Testament wordt verteld zien we hier de bevestiging. Het lijden van Job - en van gelovigen in het algemeen - houdt verband met een strijd in de hemelse gewesten. In de hemel wordt beslist wat er op aarde plaatsvindt. Het is zonder dat Job daarvan op de hoogte is.
De hiërarchie is ook duidelijk. De zonen van God maken hun opwachting. Ze zijn ontboden om verslag te doen. God spreekt eerst en heeft de leiding over de hele situatie. Waar het wrikt bij Christenen is dat Hij de Satan toestaat om Job te laten lijden. Maar het boek Job maakt ook meteen duidelijk wat de plaats van Satan is. Hij haat God, maar moet antwoorden op Zijn vragen. Het blijkt dat hij een onrustige zwerver is, niet alomtegenwoordig zoals God, maar ronddoolt en op zoek is naar waar Hij kwaad kan berokkenen.
God zelf vestigt de aandacht op Job, met een getuigenis waartegen de Satan niets in te brengen heeft. Er is niemand zoals hij op deze aarde. Job zou toch wel doelwit zijn geworden. Satan krijgt weliswaar 'toestemming' om Job te testen, maar God bepaalt tot hoever Satan mag gaan en daar gehoorzaamt de Satan volkomen aan. Het getuigt van Gods Almacht in dit hele verhaal. Hij bepaalt het begin, maar ook het einde. De Satan is sluw, maar kent Gods overwegingen en Zijn plan niet.
Hij lijkt de weg van het lijden van Job te veroorzaken, maar alles is onder controle van God. Aan het einde blijkt dat de satan slechts een werktuig is geweest om het voornemen van Gods genade uit te voeren. In de hemel wordt beslist wat er op aarde plaatsvindt. Het bevestigd dat wij als gelovigen gerust mogen zijn, dat als ons leed overkomt, het niet onder controle is van het kwaad. God bepaalt het begin en het einde. En als we Gods hart kennen en Zijn boodschap willen begrijpen, is het einde altijd genade en goedheid.
In de Bijbel spreekt de Satan slechts drie keer. Hier spreekt hij tegen God, in de woestijn tegen Jezus en in de hof van Eden tegen Eva, de enige keer dat het lukt om iemand te misleiden is het een mens. Verderop in het boek worden de Leviathan en de Behemoth of Rahab uitgebreid door God beschreven. Het geeft ons een ongelooflijk imposant beeld van macht en kracht tegenover de mens. Het lijkt een plaatje te schetsen om een aards beeld te kunnen geven aan de geestkracht van de Satan.
Het is om duidelijk te maken hoe volkomen weerloos de mens is tegen de geestkracht van de Satan. Waar God vervolgens meteen aan Job, en ons allemaal, verteld dat Hij het is die deze creaties als een mak lammetje onder controle heeft. Het is zonder de kracht van God voor de mens niet mogelijk om de Satan te weerstaan. Een duidelijk en belangrijke boodschap.
De vrienden van Job en Job zelf dwalen met hun overwegingen, stellingen en theorieën, omdat ook zij het hart van God niet kennen. Ze proberen de gebeurtenissen op aarde te verklaren zonder kennis van de hemelse oorsprong ervan. Dat volgt in een ingewikkeld stuk met allerlei meningen, verdachtmakingen en aanklachten. Van hoofdstuk 4, de eerste toespraak van Elifaz tot en met hoofdstuk 31 waarin Job eindigt met zijn laatste betoog over zijn onschuld.
Filosofische en theologische overwegingen met allerlei theorieën passeren dan de revue. Wat daarin opvalt is dat zijn vrienden, niet echt medelijden hebben, en Job veroordelen, aanklagen en onder druk zetten om te erkennen dat hij wel iets verkeerd moet hebben gedaan. Het is steeds een woord en een weerwoord in steeds fellere bewoordingen. Uiteindelijk is het zelfs gewoon onaangenaam bot, achterdochtig en veroordelend.
Uit hun beoordeling blijkt dat zij Job niet kennen en dat ze God niet kennen. Ze zien achter het lijden alleen maar de straffende hand van God. Gods opvoedende hand kennen zij niet. Zij hanteren maar één principe. Lijden is altijd straffend en dat heeft met Gods gerechtigheid te maken. Lijden kan nooit een onderwijzend karakter hebben. De gedachte, dat lijden ook in verband zou kunnen staan met liefde van God, bestaat bij hen niet.
Liefde en gerechtigheid gaat in Zijn weg altijd samen. Hun visie van lijden zou dus betekenen dat er geen verschil is tussen het lijden dat een rechtvaardige ondergaat en dat van de goddeloze. In tegenstelling tot Job praten zij niet met God, maar over God. In dogma's en theorieën, die zij op het lijden van Job projecteren. Door al hun onkunde voegen ze smart toe aan Jobs lijden, in plaats van hem te troosten in zijn lijden.
Zij weten blijkbaar niet “hoe goed … een woord op zijn tijd” is. Spreuken 15:23b "Een man heeft blijdschap in het antwoord van zijn mond, en hoe goed is een woord op zijn tijd" Daar zitten wijze lessen in voor ons. We moeten leren hoeveel wijsheid en voorzichtigheid we nodig hebben als we denken mensen te moeten aanspreken over iets dat we waarnemen. De vrienden missen het vermogen, dat wat ons grote voorbeeld Jezus wel heeft – en dat is het vermogen om “met de vermoeide een woord op de juiste tijd te spreken”
Jesaja 50:4 "De Heere HEERE gaf Mij een tong van een die onderwijs ontving, zodat Ik weet met de vermoeide een woord op de juiste tijd te spreken."
In hoofdstuk 32 komt zonder enige aankondiging Elihu, een niet gemelde vierde persoon, in de situatie. Hij zit vol van woorden en het borrelde al lange tijd in hem, hij ontstak in woede tegen Job en tegen de vrienden, staat er. Maar hij is blijkbaar de jongste en heeft zich gehouden aan de traditie van een spreekvolgorde. Hij betuigt het respect aan de anderen, om pas te spreken als alle vier de andere mannen, zich in stilzwijgen hebben gehuld. Job heeft zich volhardt in zijn onschuld en heeft gezinspeeld op een middelaar. "Was er maar een scheidsrechter" (Job 9:33) En ineens verschijnt Elihu op het toneel.
Maar Elihu brengt een heel ander verhaal. Wat hij anders doet dan de anderen is dat hij Job niet beschuldigt van verborgen zonden en hij spreekt geen vermoedens uit. Hij wil Job wijzen op zijn tegenwoordige zonde en dat is dat hij zich onvoldoende onderwerpt aan de plannen van God. Hij verwijt hem ongepaste uitspraken. Hier is veel van te leren. Want het verborgene van het hart is Gods zaak; wij kunnen alleen beoordelen wat we horen en zien. Wat Elihu doet, is slechts antwoorden op wat Job zelf heeft gezegd
Hij legt de anderen uit dat God ook in lijden wil opvoeden. In Elihu spreekt de wijsheid die van boven is, terwijl de vrienden wijsheid hebben gesproken die van beneden is. Hij spreekt over God zoals het moet en is daarmee een hulp voor Job. Elihu neemt hier de positie van een middelaar in tussen Job en God. Zijn rol is om Job voor te bereiden op de verschijning van God aan hem. Als Elihu is uitgesproken, komt er van Job geen antwoord.
Dan begint God te spreken. Hij heeft het laatste woord.
Amen!
Dat beschouwen we graag in het volgende deel. Ik zie u dus heel graag in deel 3 weer terug. Want niemand wil Gods woord missen, nietwaar?
Comments