In mijn recente verleden ben ik trainer geweest om veranderingsmanagement door te voeren volgens het Kai Zen model. (Kay Zen) Een Japans principe als managementfilosofie waarin een programma van verandering al voorbereid en uitgewerkt is. De weg naar het einddoel is daarin echter in zulke kleine stapjes uitgewerkt dat, elk onderdeel op zich, hoegenaamd geen weerstand zal kunnen opleveren. Te klein om je tegen te verzetten omdat het haast kinderachtig lijkt om dat wel te doen. Er wordt eerst getraind in de afzonderlijke splinter onderdelen, stap voor stap. Stap 1. Een kleine en eenvoudige stap. Net zolang tot het bij acceptatie, als 'automatisme' is geïmplementeerd is in de toekomende werkwijze en gedachte. Over een automatisme hoef je niet meer echt 'bewust' na te denken. Zo wordt de volgende stap nemen niet meer gehinderd door belemmeringen nog van de vorige stap.
Maar ook voor enig bezwaar, achteraf nog, al na de tweede stap(!) is er bijna onmogelijk ruimte om er later op terug te kunnen komen. De stap was je uitgelegd, de bedoeling ervan, je hebt het begrepen, het gedaan, uitgevoerd, en... de volgende stap gezet. Elke stap op zich leek te klein of logisch genoeg om niet in mee te gaan of niet te accepteren. En juist omdat je er al in mee bent gegaan, al dan niet met nét voldoende begrip, kun je dat ook in je hoofd niet meer aan jezelf verkopen. Dan had je het immers eerder moeten doen, toen het nog kon en die kans heb je wel gehad, maar niet gepakt. Dat komt omdat je 'het moment daarvoor' ook niet duidelijk genoeg hebt kunnen zien of herkennen. Je had immers nog niet het complete beeld, sterker nog, je was nog niet eens geïnformeerd over de volgende stap. Wel was alleen het einddoel, met alle grote voordelen en het verlangen dat te bereiken, je uitgelegd. Dus je vertrouwde erop dat het later wel duidelijker zou worden.
De omgekeerde psychologie
Omdat je al overstag was en hebt meegedaan, is de stap terug een heel stuk groter dan het hele kleine volgende stapje te zetten dat je wordt gevraagd of te accepteren. Zo ontstaat ook een ander psychologisch fenomeen. Juist vanwege je eigen medewerking draait de psychologie het in je hoofd om. Je verkoopt namelijk heel veel gemakkelijker alleen aan jezelf waarom je de motivatie hebt geaccepteerd om de stappen te zetten, dan aan een of meerdere anderen te moeten uitleggen waarom je daar achteraf zelf NIET mee eens bent en de stap wel hebt gezet.
Dat wordt steeds sterker naarmate je meer stappen hebt geaccepteerd. Een weg terug is immers alleen maar steeds groter en haast een onoverkomelijke gedachte geworden. Moeten erkennen dat je niet één stap hebt gezet, maar ondertussen al wel tien, is ongelooflijk gezichtsverlies. Dat idee druk je dermate diep weg dat je daarmee als eerste stap een 'verdediger' van het plan wordt en vervolgens van een 'overtuigd volger', naar een 'actieve uitvoerder' of een ambassadeur van het 'nieuwe' gedachtengoed.
Effectieve commerciële psychologie
Nu is dit een veelgebruikt en succesvol programma om in het bedrijfsleven verandermanagement door te voeren. Mits goed voorbereid en goed uitgevoerd, bijzonder effectief. Voordat ik trainer/presentator en coach werd, heb ik ook 'toegepaste' cursussen gehad over de werking van het brein. Over koppelingen van opgeslagen herinneringen in combinatie met beloningsstructuren in je brein. Of juist de beschermende mechanismen in ons systeem met betrekking tot stress en angst. Over bijvoorbeeld het Limbische brein waarin zich Amygdala, Hypothalamus en de Hippocampus bevinden. Over signaalstoffen en de functie in je systeem van Endorfine, Adrenaline, Dopamine, Serotonine, Noradrenaline etc. Over stimulerende en verlammende systematiek. Hoe gewoonten ontstaan en hoe ingewikkeld het is, of juist niet, om gewoonten structureel te veranderen. (Gewoonten of gewoontes zijn allebei correct, ik houd van gewoonten) :-)
It's all about selling, selling an image
Daarbij ben ik van oudsher marketingtechnisch opgeleid. In het huidige maatschappelijke leven draait veel, zo niet alles om verkoop. Om beeldvorming en presentatie. Zowel voor producten als mensen. Voor wie weet hoe dat in het brein werkt, weet dan ook dat een emotionele 'sfeer' creëren rondom een onderwerp of product en hoe goed je daarin slaagt, de weg naar lucratief succes is. Appelleren aan een prettig of angstig gevoel dat in onze herinneringen of in ons diepere brein evolutionair zijn vastgelegd, brengt onwillekeurig een reactie.
Overal om ons is pretentie en schijn en de openlijke misleiding ervan hebben we inmiddels algemeen geaccepteerd. Getuige de romantische dromerige sfeer met hartverwarmende beelden en stemmige muziek van de kerstpromoties van Supermarkten die afgelopen winter op ons af werden gestuurd. In niets, maar dan ook echt in helemaal NIETS correspondeert de sfeer van de promotie, met de werkelijkheid van de bleke TL verlichting, de metalen geluiden van winkelkarren en de harde betegelde winkelpaden van de winkels, waar jij die spulletjes geacht wordt te gaan kopen.
Misleid door misleiding
We worden inmiddels zo overvloedig misleid, dat we ons er bij hebben neergelegd in een soort van wederzijds begrip. We nemen ook vaak niet de moeite om te reageren of te adresseren. Maar het maakt dat je daardoor soms ook het venijn ervan niet meer kunnen herkennen, al blaast het ons vol in het gezicht. Misleiding of 'verkoop' in combinatie met een effectief managementmodel dat jou en mij in kleine stapjes tot uiteindelijk een hele grote verandering dwingt, is listig! Het kan hele grote invloed hebben als bewust wordt ingezet op het appelleren aan echte oerangst om motivatie en draagvlak te bewerkstelligen.
De macht van gewoonten
Mensen houden niet van verandering. Niet van nature. Dus om het gedrag van mensen te beïnvloeden om aan verandering mee te werken is, helemaal als het om enorme groepen mensen tegelijk gaat, ook een enorme motiverende factor nodig. En de aller- allerbeste is ongebreidelde angst inprenten! Als je daarbij gebruik kunt maken van de mogelijkheid om niet aflatend en doorlopend indringend een monotone herhaling van een nare boodschap in overvloed kunt uitstorten over mensen zonder dat ze zich ervoor kunnen verstoppen ben je sterk. Helemaal als je zelfs in staat bent om een ander geluid te kunnen smoren. Dan kom je ongeveer in de situatie waar we ons nu in bevinden.
Ah, maar nu ga je de complotkant op met je verhaal, nietwaar? Ben jij nu niet juist degene die ons 'bang' wil gaan maken met je idiote wappie theorieën?
Daar hoef ik maar een ding op te zeggen. Welke partij wil dat jij iets blijvend gaat veranderen? Wie is er bezig met verandermanagement! En als het al om de Volksgezondheid zou gaan wat is dan het prachtige einddoel dat het verandermanagement moet opleveren? Wees eerlijk! Het is je hoop dat je verlost van die angst! Waarmee je weer zal kunnen terugkeren naar normaal.
Ga nog heel even verder met me mee! Jij zou nu het liefst al willen afhaken, nietwaar? Hoe durf ik, terwijl we middenin een pandemie zitten en mensen ziek worden en doodgaan, te stellen dat het misleiding is? Ontken ik het leed op de IC's en in de Verpleeghuizen? NEE! Maar als jij voldoende overtuigd bent, hoef je niet bang te zijn, dan ben je immers niet over te halen tot omdenken. Maar dan kun je wél met een gerust hart een inkijkje nemen in hoe iemand er anders tegenaan kijkt. Al was het maar om het van een ander te snappen.
Ik begrijp juist heel goed dat dit raakt aan je angst om ziek te worden door iemand met iets geïnfecteerd te worden dat je niet kunt zien, maar je ongelooflijk ziek kan maken of erger er aan dood gaan. Maar het kan toch haast niet anders dan dat jij ondertussen toch onwillekeurig ook moeite hebt met het uitblijven van persoonlijk contact, gezelligheid, aanraking de afstand die overal tussen mensen is ontstaan en het gezamenlijke plezier dat je niet meer kunt delen. Het onmiskenbare verdriet dat je haast moet meevoelen over het leed van de jeugd en wanhopige ondernemers en het machteloze gevoel dat jij daar niets anders aan kunt doen dan de maatregelen te volgen.
Verantwoordelijkheid, samen komen we er doorheen!
Het zou me, gezien de situatie, helemaal niet vreemd lijken dat jij daar sterk over wilt zijn en dat lot wilt dragen omdat het van je gevraagd wordt. Dat je de angst om mensen om je heen te besmetten, niet tot jouw persoonlijke verantwoordelijkheid wilt maken. Niemand wil dat toch? Dat je daarom dat gevoel onderdrukt en negeert voor het grotere gedachtengoed. Of... dat het je gewoon de moeite niet waard is om je druk over te maken. Omdat je de mening bent toegedaan dat je mag verwachten dat de mensen die aan de knoppen draaien, 'weten wat ze doen' nietwaar? En aangezien die in hetzelfde land leven, waarom zouden ze bewust hun eigen omgeving naar de vernieling helpen?
Maar geloof je dat nu na een jaar nog steeds? Na alle stappen die we hebben gezet en wat er nog lijkt te komen? Is het prachtige einddoel dat 'het management' jou voorspiegelt een betere wereld doordat jij geen enkele verantwoordelijkheid meer wilt en hoeft te dragen voor je eigen gezondheid? Omdat het je beter lijkt om van vaccin naar vaccin te hobbelen en steeds maar weer bang moet zijn voor een 'volgend virus' en of ze daar wel weer op tijd een nieuwe voor kunnen ontwikkelen?
En is dat het allemaal waard geweest om te voorkomen dat je er ooit van eentje ziek zult worden? Ben je nooit ziek geweest? Heb jij wel eens bijzonder beroerd gevoeld, zodanig dat je haast dacht dat je dood ging? Ik ken dat gevoel wel, maar kan niet zeggen dat ik echt werkelijk dicht bij 'bijna doodgaan' in de buurt ben geweest. Dat dácht ik! Omdat ik 'niet kende' wat ik meemaakte. Van alles in mijn hoofd voelde bonzen, mijn hart tekeer ging van de koorts, niet kon slikken zonder mijn gezicht te vertrekken van de gevoelige dikke keel en de rauwe hoest. Mijn lakens en dekbed die ik afwisselend druipend van het zweet van me afwierp en er even later koud zwetend me er weer bibberend onder verstopte. Dat was.... een pittige griep! Duurde zo'n 8 dagen(!) waarvan 2 met bovengenoemde verschijnselen.
Wie een zwakkere weerstand heeft, krijgt complicaties. Dat gebeurt nu ook! En die complicaties kunnen nu, bij een kleine groep, nóg iets pittiger zijn dan bij de griep. Maar daarvan weten we nu zelfs ook al wie dat zijn en wat de redenen ervoor zijn. Meervoudig onderliggend lijden, een verstoorde immuun respons. Dat is géén oordeel naar die groep of een vingerwijzing, het gaat om het feit dat we het wéten! Er is allang niet meer zoveel 'onbekend' aan als een jaar geleden.
Als we dat weten, waarom dan toch de angst uitbreiden en het groter blijven maken? Dat moet jij je toch gaan afvragen? Want ongeveer ALLES wat er al eerder over is gezegd wordt bewezen in de praktijk EN gestaafd door steeds meer data! En daarvan geldt toevallig niets voor de sombere voorspellingen.
* Kinderen worden minder ziek en overlijden niet en hebben een verwaarloosbaar aandeel in de overdracht! (RIVM vorig jaar)
Met deze manier van de boodschap overbrengen, zou dan een aantal dodelijke slachtoffers onder kinderen niet zijn gebruikt om de ernst te bekrachtigen, zoals ze nu zo serieus pogen te doen? OMDAT ZE ER NIET ZIJN! Niet eens 'ernstig' zieke kinderen! Niets over gehoord, niet via MSM maar ook niet via Social Media, waar dat niet tegen te houden zou zijn als het er was geweest.
Maar nu moeten op een 'vermoedelijk' komende variant kinderen vanaf 6 jaar getest worden? Kan jeugd niet naar school?
* Het risico van overdracht in de buitenlucht is verwaarloosbaar (RIVM vorig jaar) En met alle overweldigende cijfers van de over de hele wereld is ook nog NOOIT aangetoond dat dit anders zou zijn. (waarmee het nut van goede ventilatie direct ook wordt bewezen)
Wat moeten we dan geloven van parkeerplaatsen in natuurgebieden die worden afgesloten om mensen te ontmoedigen te gaan wandelen met mooi weer? De recente richtlijnen die werden gegeven over sneeuwballengevechten en schaatsen? Laat staan de totaal belachelijke invoering van een avondklok.
Dan als laatste (en er is nog meer dan genoeg, hoor) over de meest verwoestende mythe die is gecreëerd. Dat gezonde mensen blijkbaar niet meer bestaan, maar we die tot asymptomatische personen hebben verklaard.
*Gezonde mensen, zonder klachten dus, zijn géén grote factor in de verspreiding! (RIVM vorig jaar) GEZOND! Dus als jij je gewoon normaal goed voelt, niet hoest, niet niest, proest of verkouden bent, hoe zou je dan andere mensen moeten besmetten? Hoe zou je dan überhaupt een besmettelijke geïnfecteerde kunnen zijn? Wie gelooft nu in hemelsnaam dat iemand die gezond is tegelijk 'besmettelijk ziek' is?
Alleen al de logica zou genoeg moeten zijn om deze mythe niet te geloven. Springt virus dan uit je poriën bij iemand anders zijn wijd geopende slijmvliesdelen in? Ik wil natuurlijk niet naïef doen over de aanloop naar ziek worden. Maar als een infectie je pakt 'omdat je er geen weerstand tegen zou hebben' duurt het echt geen drie dagen voordat je dit voelt, hoor. Iedereen die wel eens de griep heeft gehad, weet dat je 's avonds op dezelfde dag al heel veel slechter kan voelen dan het zeurderige gevoel 's morgens van 'niet helemaal lekker' zijn. En pas als je 'echte' symptomen hebt, ben je pas ook 'echt' besmettelijk! Bovendien is dat juist wél overtuigend aangetoond (In Wuhan) Namelijk dat zgn. asymptomatische personen anderen niet besmetten. Is NUL van de gevallen overtuigend genoeg?
Terug naar het begin...
Er is nog na de eerste schrik nooit meer nodig geweest, dan meer (of alle) mensen overtuigend en ondersteund de ruimte te geven om bij de zwakste klachten direct thuis te blijven. En dan even niet bij een kwetsbare op bezoek te gaan. Dat hoeft geen 10 dagen te duren. Want als jij je niet snel slechter voelt, ben je ook geen groot risico of potentieel slachtoffer. En het risico dat teveel mensen van die situatie misbruik gemaakt zouden hebben was nog altijd zo'n 1000 miljard euro goedkoper geweest die de huidige toestand in Europa alleen al kostte aan ondersteuning voor de maatregelen.
Maar blijkbaar is er geen enkel vertrouwen in het gezonde verstand en de autonomie van mensen. Zodanig dat we tot op ons diepst betutteld hebben moeten worden en dat voor allerlei scenario's kracht bijgezet moest worden met maatregelen om dit te bewerkstelligen. En, in die spiraal, zijn we nu ons eigen sprookje geloven omdat we al zoveel stapjes hebben meegedaan.
Er is NOOIT meer aan de hand geweest dan dat de ongebreidelde bezuinigingen op de zorg onvermijdelijk een keer blootgelegd moesten worden als het zou samenvallen met een pittig winterseizoen. En daar is NIET op gereageerd, zelfs niet nadat we de eerste hausse gekeerd hadden. NU! Een jaar later, roepen we medische studenten op ter ondersteuning. Maar we hebben, zeker achteraf gezien, genoeg geld gehad om reservisten, oudgedienden of eerdere carriere-switchers op te halen en op te schalen voor het tweede winterseizoen, met de kennis van 2018 en vorig voorjaar!
En het gebeurt nóg niet! Hoezo niet? Er wordt deze week wel groots bekend dat we 8,5 miljard vrijmaken voor het onderwijs. En er is ook nog geen enkel medicijn goedgekeurd.
De beste stuurlui staan aan wal?
Achteraf is misschien makkelijk praten, maar de critici hebben niets anders gezegd vanaf het begin. En die voorspellingen over het traject en de maatregelen die elkaar in overtreffende trap zouden gaan opvolgen, zijn over het algemeen wél uitgekomen! Maatregelen die we nu allemaal uitvoeren en waarvan toen critici om werden uitgelachen en weggehoond.
Ik heb wel eens, als ervaringsdeskundige, aan mijn kinderen uitgelegd: "Als je een grens overgaat, bestaat meteen de grens niet meer". Dat hoeft niet altijd erg te zijn en je hoeft ook niet altijd dodelijk voorzichtig om een grens te nemen, maar het is wel een feit dat iets wat je een keer hebt gedaan, doe je heel veel gemakkelijker een tweede keer.
De critici hebben de stapjes niet gezet, er niet in meegegaan. Maar zo is het ook een psychologisch zekerheidje dat dan de afstand groter wordt. Zij zien zo immers nog het verschil tussen stap 1 en stap 12, terwijl jij dat in dezelfde situatie anders ziet. Jij beoordeeld het verschil tussen stap 11 en 12 en bent daardoor gemakkelijker bereid ook stap 13 te zetten.
Blinde afhankelijkheid
Maar je bent bedot en je hebt er niet eens zoveel aan kunnen doen. Je bent blind afhankelijk geworden. Gemaakt! Omdat je met alle goedheid en het vertrouwen dat je in je hebt, terecht hebt mogen geloven dat het management het 'hele bedrijf' wilde redden. Er is misbruik gemaakt van jouw vertrouwen. Maar die gedachte komt vanuit je eigen beleving en hoe jij bent. Hoe jij het zou doen en bedoeld. Maar het management ziet dat vaak heel anders, weet meer! Zij hebben doorlopend hun piketpaaltjes al geplaatst en weten al precies wat ze bereid zijn wel en niet te willen opofferen. Ze hebben niet alles met je gedeeld, maar alleen het einddoel geschetst. Het bedrijf redden! Alleen het hoe, is je niet verteld. Dat kwam stapje voor stapje. Het management is er vooral veel aan gelegen om te verhullen dat de noodlijdende situatie van het bedrijf is ontstaan door verkeerde keuzes van eerdere kostenbesparingen, die zij zelf hebben genomen.
"Uit de crisis loodsen" Hoe vaak hebben we dat niet gehoord vanuit de politiek? Al járen! In crisistijd moeten we vooral 'samen' offers brengen en bezuinigen om niet 'allemaal' ten onder te gaan! En zo hebben, met allerlei zwarte voorspelde doemscenario's, de bond en het personeel gezamenlijk ingestemd om salaris in te leveren. Maar vervolgens, een paar stappen verder, blijkt dat het onvermijdelijk was dat toch de helft van het personeel ontslagen moest worden en kan het bedrijf vervolgens verder. Met.... de helft van het personeel. Dat geschrokken over wat hen ook had kunnen overkomen, hetzelfde moet doen maar er meer, harder en gemotiveerder voor werkt dan daarvoor.... met een lagere vergoeding! Maar ook met hetzelfde management! Dat naar boven goede sier maakt met de lucratieve reorganisatie, daarvoor een extra bonus incasseert en de CV heeft opgepoetst. Niemand die na al die turbulente belevenissen nog nadenkt over de werkelijke reden van het ontstaan van de noodsituatie.
Want als het het achter de rug is, zou kunnen blijken dat het zogenaamde 'onvermijdelijke' ontslag dus helemaal niet alleen maar door 'de turbulente ontwikkelingen' is ontstaan. Het is altijd al een van de scenario's geweest, waarvan op het moment dat het personeel zich bereid verklaarde om salaris in te leveren, al rekening mee was gehouden. En toen het personeel die stap had gezet, de verklaring voor het massa ontslag daarna is voorbereid. Stapje voor stapje. Omdat het wérkt als het zó werkt!
Van blinde afhankelijkheid naar eerlijke en rechtmatige afhankelijkheid
Nou, om af te sluiten: Op naar het hoger beroep voor de avondklok!
Waarmee het management laat zien dat het hen helemaal niet om de de onrust, de inhoud en de rechten gaat van het personeel, waarvoor het de rechter verzocht om het te beëindigen, maar om de procedure. Want over volksgezondheid gaat dit al lang niet meer!
Het droomscenario is dat de helft van het personeel allemaal samen het bedrijf overneemt, het management ontslaat, al het ontslagen personeel weer terughaalt en er vervolgens 'echt' samen de schouders onderzet. Die niemand meer achterlaat, niemand benadeeld en er een hele gezonde, eerlijke afhankelijkheid van elkaar ontstaat.
Hoeveel stapjes er ook zijn gezet, het gezegde is niet voor niets: "Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald!"